بشر از ابتدا، طالب سعادت و خوشبختي بوده، و در مقابل، از بدبختي و شقاوت، گريزان و اصولاً همة مردم مايلند خوشبخت و سعادتمند باشند، و هر چيزي كه ماية سعادت و خوشبختي خويش بدانند، براي خود فراهم مينمايند، ولي مشكل بزرگ و اساسي، همين انسان، عدم شناخت اصل سعادت است كه در طول قرنهاي متمادي، متفكران و دانشمندان، مطالعات و پژوهشهايي را به رشتة تحرير و نگارش درآورده، و نظريههاي مختلفي را ابراز نمودهاند.
شكي نيست كه براي رسيدن به اين هدف بزرگ، راهي جز تزكيه و تهذيب نفس، يعني كسب مكارم اخلاق و فضايل، و دوري از رذايل اخلاقي وجود ندارد، كه انبياي كرام(ع) بر اين طريقت رفتهاند و طالبان حقيقت را به اين راه دعوت نمودهاند.
پيامبر عظيمالشأن اسلام(ص) فلسفة بعثت خود را تكميل و اتمام اخلاق بيان كرده است.
نظر به اين كه دستورات اخلاقي اسلام، نكتههاي بسيار زيبا و مهمي دارد، بر آن شديم تا در اين زمينه به قدر وسع خود، از كلام نوراني خداوند سبحان و روايات اهل بيت عصمت و طهارت(ص) و با توسل و استمداد از باب الحوائج، موسي بن جعفر(ع)، اين اثر مختصر را تدوين كنيم.

فهرست:

مقدمه*فصل اول ـ حقوق*حقوق والدين*زحمات مادر*توضيح*خدمت به مادر نصراني*اويس قرني*عدم رضايت والدين مرگ را دشوار ميكند*توضيح*همنشين موسي(ع)*گرفتاري در نفرين مادر*اشعار در مقام مادر*حقوق فرزندان*حقوق فرزندان بر عهدة والدين*سقا و مشك*نقش تربيت در تكامل موجودات*نقش والدين در تربيت*حقوق متقابل*تأثير حرف معلم*حقوق خانواده*پيوند خانوادگي*مصاحبة راديو با يك مادر دلشكسته*تعليم و تربيت خانواده*پيوند محبّت دو همسر*اهميت نظام خانواده*محكمة صلح خانوادگي*مساوي بودن مرد و زن در پيشگاه خداوند*حقوق خويشاوندان*صلة رحم و آبادي شهرها*صلة رحم و علوم پزشكي*مشاهدة تبليغ*قاطع رحم داخل بهشت نميشود*مسافرت براي صلة رحم*قطع رحم با مسلمان و كافر فرقي ندارد*صلة رحم با بغض كافر منافاتي ندارد*دوري و دوستي*صلة ارحام روحاني*ارحام روحاني كيانند؟*حقوق سادات*حق همسايه*مراعات همسايه بودن با سادات را بكنيد*حق همسفر*مقام عالم*هدايت قرآن نسبت به دوستي و دشمني*اهميت تعليم و مقام استاد*كمك به طالب علم و حل مشكل*ارشاد امام صادق(ع)*توضيح*نمونههاي تاريخي*سؤالات نبايد بيجا باشد*مقام علما و دانشمندان*وفاي به عهد*نزديكترين مردم به رسول خدا*عقوبت اين چهار خصلت سريع است*درسي براي زمامداران*توجه ائمه(ع) به نذر و پيمان دوستي*فصل دوم ـ آداب معاشرت*حسن خلق*نمونهاي از اخلاق پيامبر*روايات حسن خلق*علي (ع) و كاسب بيادب*مالك اشتر*ميهمانداري*ميهماننوازي*ضوابط ميهمانداري*وظيفة ميزبان*وظيفة ميهمان*باديهنشينان چه ميكنند*احترام شخص كريم*عيسي(ع) و شستن پاي حواريّين*احترام ريش سفيدان*آيت الله حائري و پيرزن فقير*حكم علي(ع) در مورد اسيران ايراني*دوست و آيين دوستي*تأثير همنشين بد*روايات اسلامي در باب دوست*دوستي و شرايط جامع آن*ورود عذاب بر همنشين گناهكار*مشاهدات تاريخي*روايات همنشيني با اهل معصيت*سلام از ديدگاه اسلام*كساني كه نبايد به آنان سلام كرد*فصل سوم ـ احسان*كار خير*يك كار خير درهاي خيرات را به سوي موسي(ع) گشود*كار خير قدرتنمايي ميكند*درسي كه اين داستان ميآموزد*احترام به يتيم*اولياي صغير*عبدالله بن مبارك و زن سيده*احترام به مسكين*سيرة علمي امام حسين(ع)*نكته*مذمت سؤال*شرح كوتاه*سائل حرفهاي*احترام به درماندگان*تأثير خدمت به درمانده*آداب زندگي*آداب راه رفتن*صفات ويژة بندگان خاص خدا*آداب مسافرت*آداب سخن گفتن*آداب همنشين*مشاوره*با چه كساني مشورت كنيم*وظيفة مشاور*روايات باب*فصل چهارم ـ پاكيزگي جسم و جان*اهميت زيبايي*تذكر*تفسير آية شريفه*توبه*گناه و ويراني جامعهها*در حديث آمده*استغفار روزي را زياد ميكند*استغفار و طلب فرزند*ترك گناه و اثر نكردن آتش*توبة كامله*توبه واجب فوري است*اقسام توبه*نكتة قابل توجه*تذكر*عفو و گذشت*سيماي پرهيزكاران*حضرت زينالعابدين(ع) و گذشت از كنيز*گذشت مرحوم آيت الله العظمي سيد ابوالحسن(ع)*فصل پنجم ـ دوري از گناه*معاشرت نكردن با دروغگو*راستگويي و اداي امانت*دروغ سرچشمة گناهان*توبة شخص گنهكار*دروغ سرچشمة نفاق است*دروغ با ايمان سازگار نيست*دروغ نابودكنندة سرماية اطمينان است*مواردي كه دروغ گفتن جايز است*اصلاح ذات البين*قتل نفس*سؤال*اسلام و حمايت از انسانهاي زنداني*گناه اذيت نمودن مؤمن?*حرمت قتل نفس*اثر اين آيه و آيات بعد در مدينه*فهرست*